Lịch sử hình thành & phát triển của nghề Hoa Giấy thủ công

Hoa giấy thủ công đã có mặt từ rất lâu đời. Nhưng nó bắt nguồn từ đâu, ra đời từ khi nào đó là những câu hỏi mà Hoa giấy Suchin luôn trăn trở. Và sau nhiều ngày nghiên cứu tìm tòi các tài liệu lịch sử trong và ngoài nước . Hoa giấy Suchin cũng tìm ra câu trả lời cho ” Lịch sử hình thành & phát triển của nghề Hoa Giấy thủ công ở các quốc gia trên thế giới “.

1. Hoa giấy thủ công ở Trung Quốc

Nghề làm hoa giấy được bắt nguồn từ đâu ?

Giấy như chúng ta biết nó được phát minh ở Trung Quốc khoảng 2000 năm trước. Mặc dù người Ai Cập đã sử dụng giấy cói (từ đó có nguồn gốc từ giấy) cách đây 5000 năm để viết. Và hoa giấy thủ công được coi là bắt nguồn từ Trung Quốc. Nơi đây họ phát minnh ra nguyên liệu làm ra chúng.

Hoa giấy ban đầu được sử dụng như thế nào ?

Họ bắt đầu làm ra những chiếc lồng đèn, quạt giấy và tất nhiên là hoa giấy đầu tiên. Chúng được đặt trong các vật chứa nổi sau đó thả trôi trên mặt nước như một lễ vật tôn giáo. Chúng cũng giống như những đồ vật khác đi theo con đường tơ lụa đến các nước Châu Á. Đặc biệt là các nước láng giềng như Việt Nam, trước khi qua Ấn Độ và cuối cùng là đến Châu Âu vào thế kỷ thứ XI.

2.Hoa giấy thủ công ở Mexico

Hoa giấy trên thế giới được sử dụng như thế nào?

Khi giấy đã được đưa tới Châu Âu, nó nhanh chóng được bán rộng rãi sang các nước thuộc địa của Châu Âu. Trước đó, những người Maya đã phát triển ra giấy từ vỏ cây vào thế kỷ thứ V sau Công Nguyên. Họ đã có truyền thống trang trí bằng chất liệu giống như giấy rất lâu đời.

Cùng vào thời điểm đó người Tây Ban Nha đã giới thiệu “giấy thật” làm từ bột giấy, vải vụn và sợi thực vật trong thời kỳ thuộc địa. Những bông hoa giấy đầu tiên ở Mexico được sử dụng để trang trí nhà cửa và bàn thờ. Họ thường yêu thích những bông hoa có màu sắc nhạt. Chúng được điểm xuyết màu vàng hay bạc ở phần cánh. Sau này các sắc màu làm hoa có phần tươi sáng hơn, nhu cầu sử dụng hoa rộng rãi hơn. Trong các lễ hội ở Mexico, hoa giấy là một phần không thể thiếu. Và bạn có thể bắt gặp hình ảnh những người bán hoa giấy ở trên các đường phố của Mexico.

3.Hoa giấy thủ công ở Châu Âu

Ở Châu Âu hay cụ thể là Vương Quốc Anh thời Victoria, hoa giấy trở thành một thú vui tao nhã cho những phụ nữ thời bấy giờ. Họ không cần làm việc nhưng vẫn giữ cho mình bận rộn bằng cách làm những đồ thủ công tỉ mỉ. Và hoa giấy đứng đầu danh sách cho những công việc thủ công ấy. Họ làm chúng để trang trí nhà cửa.

Họ đã cắt tỉa những bông hoa thật ra thành những phần riêng biệt như cánh, cành, lá, nhuỵ… để sử dụng chúng làm vật mẫu. Sau đó họ sử dụng giấy cắt dán, gấp, dán, nối….. rất nhiều công đoạn được làm một cách tỉ mỉ để bông hoa trông giống thật nhất. Những bông hoa sau đó được phủ một lớp sơn sáp lên để giữ màu và form cánh được lâu bền. Những người phụ nữ bày chúng ở khắp nhà như một vật trang trí không thể thiếu.

4. Hoa giấy thủ công ở Việt Nam

Hoa giấy thủ công đến Việt Nam như thế nào ?

Việt Nam là nước láng giềng của Trung Quốc nên việc giấy trở nên dễ dàng có mặt tại Việt Nam. Từ thời nhà Đường, trong thời kỳ 1000 năm Bắc Thuộc, cha ông ta đã sử dụng giấy như một đồ vật để tế lễ, thờ cúng.

Đến thế kỷ thứ VII – VIII những bông hoa giấy đầu tiên đã xuất hiện . Lịch sử có ghi lại tập tục trưng cây hoa đào vào ngày Tết. Nó được trưng bày ở nhà của các vị Quan, các vị Tiết Lộ Sứ để biết được họ đã ở xứ này bao nhiêu năm rồi. Nhưng thời tiết thay đổi khiến hoa đôi khi nở không đúng vào dịp Tết âm lịch. Họ đã nghĩ ra cách làm những bông hoa đào giấy gắn lên các cành cây khô để có được không khí Tết đúng dịp lễ. Sau này cây đào trở thành biểu trưng cho dịp Tết. Những người dân thường cũng trưng chúng trong nhà. Điều này tượng trưng cho những điều tốt đẹp, may mắn sẽ đến trong năm mới.

Hoa giấy thủ công ở Việt Nam dùng để thờ cúng.

Hoa giấy đã bắt đầu phát triển từ đấy. Nó chủ yếu sử dụng trong tín ngưỡng thờ cúng. Chỉ sau này vào cuối thế kỷ XVI, đầu thế kỷ XVII, những người dân theo chân chúa Nguyễn Hoàng mở cõi vào khu vực nay là Miền Trung Việt Nam. Họ là những người dân thuộc những làng nghề khác nhau, trong đó có nghề hoa giấy.

Khí hậu miền trung vô cùng khắc nghiệt. Hoa cỏ khó sinh sôi nảy nở. Vì vậy cách đây khoảng 400 năm, làng hoa giấy đầu tiên tại Việt Nam ra đời tại Kinh Thành Huế. Ngôi làng có tên gọi là làng hoa giấy Thanh Tiên. Đây là làng hoa cổ nhất tại Việt Nam.

Hoa giấy thủ công ở Việt Nam dùng để xuất khẩu.

Các sản phẩm hoa lúc đầu chủ yếu được sản xuất phục vụ để thờ cúng. Sau đó được biến tấu trở thành các sẩn phẩm nghệ thuật có giá trị xuất khẩu. Nhắc đến làng hoa giấy Thanh Tiên không thể không nhắc tới hoa sen giấy. Hoa được làm hoàn toàn thủ công từ giấy với những nguyên liệu tự nhiên. Phần thân hoa được làm từ cây Mây. Phần màu hoa được tạo từ nhuỵ hoa. Và phần cánh hoa và các loại lá tự nhiên.

Hoa giấy thủ công ở Việt Nam hiện nay.

Cho đến nay rất nhiều hộ gia đình đã đi làm kinh tế mới. Xong vẫn còn vài gia đình vẫn giữ được nghề và truyền lại cho con cháu. Họ chủ yếu sản xuất hoa thờ cúng vào dịp Tết .Và hoa sen được sản xuất để xuất khẩu đi các nước. Ngoài ra nếu bạn có cơ hội đến Huế, đừng quên ghé qua làng hoa giấy Thanh Tiên. Bạn có thể trải nghiệm cách làm hoa giấy độc đáo nơi đây. Mình đã có dịp trải nghiệm và ghi lại tại đây:

Khám phá cách làm hoa sen giấy chuẩn làng Thanh Tiên – Huế | Paper art – HOA GIẤY BACKDROP SUCHIN

5. Hoa giấy thủ công ở hiện tại

Hoa giấy thủ công tại tuần lễ thời trang.

Hoa giấy có rất nhiều hình thái khác nhau. Có mặt trên nhiều quốc gia và có một bề dày lịch sử nhất định. Nhưng gần đây tại buổi trình diễn thời trang cao cấp Xuân Hè 2009 của thương hiệu Chanel. Ở đây 7.000 bông hoa giấy màu trắng được làm thủ công được treo trên lan can của cầu thang và cuốn vào 32 chiếc cột của căn phòng. Đây chính là khoảng khắc mà thế giới lại phải chú ý hơn về loại hình nghệ thuật này. Những con người yêu nghệ thuật hoa giấy đương đại đã rất mãn nhãn với buổi trình diễn này.

Và cũng thật dễ hiểu tại sao người ta lại thích được làm đồ thủ công và sáng tạo. Nó như một sự cứu cánh mới cho các sản phẩm thị trường đại chúng.

Hoa giấy thủ công ngày một sáng tạo

Các sản phẩm thủ công ngày càng sáng tạo và hấp dẫn. Xu hướng hiện đại hoá đan xen những nét cổ điển đơn giản khiến người ta muốn tìm lại những giá trị truyền thống trước kia.

Trong một thế giới ngày càng đồng nhất, nơi mọi thành phố trên thế giới ngày càng trở nên giống nhau hơn. Những món đồ mang tính cá nhân và độc đáo ngày càng được đánh giá cao. Ngoài ra việc ra các sản phẩm hoa giấy cũng giúp duy trì sự tập trung, óc sáng tạo. Nó giúp tinh thần luôn yêu đời và thái độ sống tích cực hơn. Cũng vì thế mà các Khoá học về làm hoa giấy thủ công cũng mở ra ngày một nhiều. Chúng sẽ truyền cảm hứng cho các bạn yêu bộ môn nghệ thuật này. Qua đó cũng là một cách để khôi phục, bảo tồn và phát triển nghề hoa giấy thủ công truyền thống Việt Nam nói riêng cũng như thế giới nói chung.